Broederschap

Blog 18 December 2021


Vrijheid, gelijkheid, broederschap. Ik las er gisteren iets over in een artikel in NRC .
Het betrof een citaat van Mark Elchardus: “Als je het over vrijheid, gelijkheid en broederschap wil hebben, moet je beginnen bij broederschap. Anders blijft het bij mooie praatjes op kosten van de werkende mensen, ‘kosmoquatsch’ zoals Elchardus het noemt”
Dit citaat bleef hangen bij mij toen ik het tegen het licht hield van de geest van de verlichting en wat die verlichting ons uiteindelijk gebracht heeft. Om te beginnen: Heel veel goeds.
Vrijheid van denken, Welvaart, toenemend wetenschappelijk successen. Technologische vooruitgang, ontzuiling, en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Maar er is een ding waarmee uiteindelijk onze samenleving staat of valt en dat is de broederschap.
Elchardus geeft aan dat je bij de broederschap moet beginnen. Wanneer ik deze uitspraak  zet naast de steeds toenemende  roep in onze samenleving van ‘verbinding’ dan lijkt daar iets  fundamenteels  mis te gaan. Waar is het dan toch zo mis gegaan?
We hadden ooit een verzorgingstaat. Na de oorlog opgebouwd met uitbreiding van sociale wetgeving gericht op het samen dragen van de lasten, het samen werken aan de wederopbouw van het land, het verdelen van arbeid en inkomen, het bieden van scholing en opleidingskansen voor iedereen. Een samenleving die duidelijk uitging van broederschap. Ergens in de zeventiger jaren van de vorige eeuw werd al de broederschap losgelaten om neo liberaal denken te omarmen. De individualisering van de samenleving was ingezet en er werd een begin gemaakt met de omvorming  van de verzorgingstaat naar een terugtredende overheid, privatisering van nutsbedrijven en de markt kreeg een grotere rol op onze samenleving. Daar hebben we de broederschap verlaten of vergeten of gewoon nooit meer de essentiele waarde ervan meegenomen in onze besluitvorming. 
(NRC-17 december-Waarom lijkt de democratie het af te leggen tegen het autoritarisme?)